যুগে যুগে ব্যর্থতা

dainik janambhumi June 24, 2025

ডিজিটেল ডেস্ক : শিৱসাগৰ জিলাৰ ভটিয়াপাৰত তেল আৰু প্ৰাকৃতিক গেছ নিগম (অ' এন জি চি)ৰ অন্তৰ্গত ৰুদ্রসাগৰ তৈলক্ষেত্ৰৰ এটা তেলখাদৰ পৰা তীব্ৰ গতিত নির্গত হৈ থকা প্রাকৃতিক গেছৰ নিৰ্গমন নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ এই লেখা যুগুত কৰি থকাৰ সময়লৈকে সক্ষম হোৱা নাই দেশৰ মহাৰত্ন প্রতিষ্ঠান ৰূপে গণ্য কৰা অ' এন জি চিৰ বিষয়াসকল। আমেৰিকাৰ পৰা বিশেষজ্ঞ অনা হৈছে যদিও এই দুৰ্যোগৰ পৰা অ' এন জি চি তথা স্থানীয় লোকক ৰক্ষা কৰিবলৈ তেওঁলোকো সক্ষম হ'ব নে নাই সেয়া অদ্যপৰিমিত নিশ্চিত হোৱা নাই। যোৱা ১২ জুনৰ পুৱা আৰ ডি এছ ১৪৭ নম্বৰ ৰিগটোৰ পৰা গেছ নিৰ্গত হোৱাৰ পাছত ভটিয়াপাৰ অঞ্চলটোত কি পৰিস্থিতি বিৰাজ কৰি আছে সেই বিষয়ে সংবাদ মাধ্যমত নিতৌ প্রকাশ হৈ আছে। গেছ নির্গমনৰ লগতে হোৱা বিকট শব্দত হৃদক্রিয়া বন্ধ হৈ ব্যক্তি মৃত্যুৰ মুখত পৰিছে, কেইবাজনো লোক নির্গত গেছত আক্রান্ত হৈ সংজ্ঞাহীন হৈ পৰাৰ ঘটনা ঘটিছে। ৩৫০টা পৰিয়ালক সেই স্থানৰ পৰা স্থানান্তৰ কৰা হৈছে। এনেবোৰ ঘটনায়ে বুজাই দিয়ে কেনে এক আতংকময় পৰিস্থিতি বিৰাজ কৰি আছে অঞ্চলটোত। 

এনে অৱস্থাত অ' এন জি চি কর্তৃপক্ষই প্ৰদৰ্শন কৰা অসমর্থতাত বিৰোধী নেতাৰ কথা বাদেই খোদ ৰাজ্যৰ মুখ্যমন্ত্ৰীগৰাকীয়েই অসন্তুষ্টি প্রকাশ কৰিবলৈ বাধ্য হৈছে। মুখ্যমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কেন্দ্ৰীয় পেট্রলিয়াম মন্ত্ৰী হৰদীপ সিং পুৰীলৈ জৰুৰী পত্ৰ প্ৰেৰণ কৰি গেছ নিৰ্গমন ৰোধৰ বিশেষ ব্যৱস্থা গ্রহণ কৰিবলৈ অনুৰোধ জনাবলগীয়া হৈছে। উল্লেখ কৰা উচিত যে যোৰহাটৰ সাংসদ তথা লোক সভাৰ উপ-দলপতি গৌৰৱ গগৈয়েও ইতিপূর্বে পুৰীলৈ পত্ৰ প্ৰেৰণ কৰি অঞ্চলটোৰ পৰিস্থিতিৰ ভয়াৱহতা সম্পর্কে জনাইছিল। এনেকুৱা অনুৰোধৰ ভিত্তিতে কেন্দ্ৰীয় মন্ত্ৰীগৰাকীয়ে দিল্লীত সংশ্লিষ্ট বিষয়াসকলক লৈ জৰুৰী বৈঠকত বহাৰ কথাও ইতিমধ্যে সংবাদ পত্রত প্রকাশ হৈছে। তাৰ পাছতে আমেৰিকাৰ বিশেষজ্ঞ আহি ভটিয়াপাৰত গেছ নির্গমন ৰোধৰ উপায় উলিওৱাত ব্যস্ত হৈ পৰা দেখা গৈছে। এই ঘটনাই অ' এন জি চিৰ অন্য এটা বিতর্কিত দিশো উদঙাই দিছে। সেয়া হ'ল- অ' এন জি চিয়ে যোৱা কিছু বছৰত তেল খননৰ বাবে ব্যক্তিগত কোম্পানী কিছুমানক দায়িত্ব দিছে, যিবিলাকৰ অৰ্হতা আৰু দায়বদ্ধতাক লৈ সদায় প্রশ্ন উত্থাপিত হৈ আহিছে। ভটিয়াপাৰৰ ৰিগটোও এছ কে পেট্র' নামৰ এটা ব্যক্তিগত প্ৰতিষ্ঠানৰ, যিটো প্ৰতিষ্ঠানৰ গৰাকীজনে ঘটনাৰ দুদিনমানৰ পাছতে নিজৰ প্ৰতিষ্ঠান এৰি পলায়ন কৰিছে। ভটিয়াপাৰৰ ঘটনাটোৱে ৰাজ্যৰ তৈল অন্বেষণ আৰু খননত জড়িত দুটা প্রতিষ্ঠান অ' এন জি চি, অইল ইণ্ডিয়া লিমিটেডে যোৱা ৬টা দশকত গেছ নির্গমনৰ কেইবাটাও গুৰুতৰ ঘটনা ঘটা সত্ত্বেও আজিলৈকে এই দিশত তাৎক্ষণিকভাৱে পৰিস্থিতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব নোৱাৰাৰ অসমৰ্থতাকো উদঙাই দিছে। 

২০২০ চনৰ মে'-জুনত তিনিচুকীয়া জিলাৰ বাঘজানত অইল ইণ্ডিয়া লিমিটেডৰ এটা তেলখাদত বিস্ফোৰণ ঘটি হোৱা গেছ নির্গমন 'আৰু প্ৰচণ্ড অগ্নিকাণ্ড, ২০০৫ চনৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত ডিকমতো অনুৰূপভাৱে হোৱা গেছ নির্গমন আৰু অগ্নিকাণ্ডই ২০ দিন ধৰি অঞ্চলটোত সৃষ্টি কৰা আতাংকময় পৰিস্থিতিৰ কথা এতিয়াও স্মৃতিপটৰ পৰা হেৰাই যোৱা নাই। এনেধৰণৰ সৰ্বপ্ৰথম ঘটনাটো ঘটিছিল ১৯৬৭ চনৰ ৪ জানুৱাৰীৰ পুৱতি নিশা। সেই ৰুদ্রসাগৰ তৈল ক্ষেত্ৰতে ২৫ নম্বৰ তেলখাদত হঠাৎ প্রচণ্ড শব্দ কৰি গেছ নির্গমন হৈছিল আৰু লগে লগে জ্বলি উঠিছিল প্রচণ্ড জুই। প্রথমতে অ' এন জি চি (তেতিয়াৰ তেল আৰু প্রাকৃতিক গেছ আয়োগ)য়ে বিষয়টোত গুৰুত্বই দিব খোজা নাছিল। কিন্তু যেতিয়া পৰিস্থিতি ক্রমান্বয়ে গুৰুতৰ হ'বলৈ ধৰিলে, তদানীন্তন সাংসদ হেম বৰুৱাই সংসদত বিষয়টো উত্থাপন কৰিলে, তেতিয়া প্রধানমন্ত্রী জৱাহৰলাল নেহৰু সচেষ্ট হ'ল আৰু ভাৰত চৰকাৰে বন্ধু ৰাষ্ট্ৰ ৰাছিয়াৰ সৈতে যোগাযোগ কৰাত মস্কোরে ৪জন বিশেষজ্ঞক ৰুদ্রসাগৰলৈ প্ৰেৰণ কৰিলে। ঘটনাস্থলীলৈ পূৰ্বতে অহা ৱেষ্ট বেংগল ফায়াৰ ছার্ভিচেছৰ সঞ্চালক এছ চি চেটার্জী আৰু মস্কোৰ বিশেষজ্ঞসকলে মিলি অৱশেষত যেনিবা তৈলখাদটোৰ জুই নুমুৱাই খাদটোত ঢাকনি বহুৱাবলৈ সক্ষম হ'ল। সেই তেতিয়াৰ পৰা ৬ দশক ধৰি অসমত অ' এন জি 'চি আৰু অইলে তেল অন্বেষণ আৰু খননৰ কাম অব্যাহত ৰাখিছে। কিন্তু জনসাধাৰণৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ প্রশ্নটো হ'ল এই ছয় দশকত দেশৰ 'মহাৰত্ন' তৈল প্রতিষ্ঠান দুটাই গেছ নির্গত হোৱা ঘটনাই সৃষ্টি কৰা ভয়াৱহ পৰিস্থিতি নিয়ন্ত্ৰণৰ সামৰ্থ্য অৰ্জন কৰিব নোৱাৰিলে কিয়? কিয় আজি ছয় দশকৰ পাছত প্রতিষ্ঠানটোৱে পুনৰ একেটা সমস্যাৰ বাবে এইবাৰ আমেৰিকাৰ বিশেষজ্ঞৰ শৰণাপন্ন হ'ব লগা হ'ল? ৰুদ্রসাগৰ তৈলক্ষেত্ৰত হোৱা দ্বিতীয়টো বিপৰ্যয়ৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত আমি যদি অ' এন জি চিৰ সামর্থ্যৰ দিশটোলৈ চাওঁ তেতিয়া দেখা পাম যে কাগজে-পত্রই এইটো এটা বিশ্বৰ ভিতৰতে গুৰুত্বপূৰ্ণ প্রতিষ্ঠান। দেশৰ ভূভাগ আৰু সাগৰীয় বিশাল এলেকাত এই প্রতিষ্ঠানে হাইড্ৰ'কাৰ্বনৰ সন্ধান আৰু উৎপাদনৰ কাম কৰাই নহয়, ১৫খন দেশত ব্যাপ্ত হৈ আছে ইয়াৰ কৰ্মক্ষেত্ৰৰ পৰিসৰ। গভীৰ জলক্ষেত্ৰত ৰিগ বহুৱাই তেল খনন কৰিব পৰাৰ সামর্থ্য আছে এই প্ৰতিষ্ঠানৰ। কিন্তু দুৰ্ভাগ্যৰ কথা খাদৰ পৰা নিৰ্গত গেছে সৃষ্টি কৰা বিভীষিকাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ সক্ষমতা অর্জন কৰিব নোৱাৰিলে ১৯৫৬ চনতে গঠন হোৱা প্ৰতিষ্ঠানটোৱে। ফলত এনে ঘটনাৰ বাবে বাৰে বাৰে শৰণাপন্ন হ'ব লগা হয় বিদেশী বিশেষজ্ঞৰ। বিশ্বগুৰু হ'বলৈ আগবঢ়া ভাৰতৰ প্ৰথম শাৰীৰ প্রতিষ্ঠান এটাৰ এনে অৱস্থা হোৱাটো দেশৰ বাবেই দুর্ভাগ্যজনক।

Share This