সেউজ শক্তি

dainik janambhumi August 14, 2025

ডিজিটেল ডেস্ক : সৌৰশক্তি আহৰণত বৰ্তমান বিশ্বৰ দেশসমূহ একপ্ৰকাৰৰ প্ৰতিযোগিতাত অৱতীর্ণ হৈছে। কিয়নো এতিয়া সকলোৱে এই কথা বুজি উঠিছে যে বিশ্বৰ পৰৱৰ্তী শক্তি অর্থাৎ ভৱিষ্যতৰ শক্তিৰ প্রধান উৎস হৈছে সৌৰশক্তি। বিশেষকৈ কয়লা, তেল, প্রাকৃতিক গেছ আদি প্রচলতি তথা পৰম্পৰাগত উৎসসমূহৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতা হ্রাস কৰিবৰ বাবেই সেউজ শক্তিৰ ওপৰত মনোনিৱেশ আৰম্ভ হৈছে। এনেয়েও বিশ্বজুৰি উল্লিখিত পৰম্পৰাগত উৎসসমূহৰ নাটনিৰ উদ্ভৱ হৈছে আৰু জনসংখ্যা বৃদ্ধিৰ লগে লগে এই নাটনি পূৰণৰ অৰ্থে বিকল্প উৎসৰ প্ৰয়োজনীয়তা আহি পৰিছে। সম্প্রতি বিশ্বৰ দেশসমূহে সৌৰশক্তিকেই বিকল্প শক্তিৰ উৎস হিচাপে বিবেচনা কৰিছে। আন্তর্জাতিক শক্তি এজেঞ্চি চমুকৈ আই ই এৰ তথ্য মতে স্বাভাৱিক প্ৰক্ৰিয়াৰে পুনৰ ব্যৱহাৰযোগ্য শক্তি চলিত বর্ষত সমগ্র বিশ্বত ৮ শতাংশ বৃদ্ধি পাইছে। এই ৮ শতাংশৰ আকৌ ৬০ শতাংশই হৈছে সৌৰশক্তি। সি যি নহওক, বিশ্বজুৰি আৰম্ভ হোৱা সৌৰশক্তি আহৰণৰ প্ৰতিযোগিতাখনৰ প্রথমতেই আছে চীন। ২০২০ চনত দেশখনে ৪৮ গিগাৱাট (gigawatt) ক্ষমতাসম্পন্ন পি ভি (Photovoltaic) প্রযুক্তি সংস্থাপন কৰি এই কৃতিত্ব অর্জন কৰে। আনহাতে, ইউৰোপিয়ান ইউনিয়ন, আমেৰিকা, ভিয়েটনাম, জাপান আদি দেশৰ স্থানো এইক্ষেত্রত আগত। ২০২১ চনৰ তথ্য মতে, সেউজ শক্তি ক্ষেত্ৰৰ পৰা চীনে সমগ্র বিশ্বৰ ৩৫.৮ শতাংশ অর্থাৎ ৩,০৬,৯৭৩ মেগাৱাট শক্তি আহৰণ কৰিছে। 

সেইদৰে আমেৰিকাই ৯৫,২০৯ মেগাৱাট (১১.১ শতাংশ), জাপানে ৭৪,১৯১ মেগাৱাট (৮.৭ শতাংশ), জার্মানিয়ে ৫৮,৪৬১ মেগাৱাট (৬.৮ শতাংশ), ইটালিয়ে ২২,৬৯৮ মেগাৱাট (২.৬ শতাংশ), অষ্ট্ৰেলিয়াই ১৯,০৭৬ মেগাৱাট (২.২ শতাংশ) আহৰণ কৰিছে। আমাৰ ভাৰতবৰ্ষও এইক্ষেত্ৰত পিছপৰি থকা নাই। ভাৰতে ৫৬,৯৫১ মেগাৱাট (৬.৬ শতাংশ) সৌৰশক্তি আহৰণৰ ক্ষমতা অর্জন কৰিছে। লক্ষণীয় কথাটো হ'ল বিশ্বৰ আটাইতকৈ বৃহৎ ছ'লাৰ ফাৰ্মখন ভাৰততে স্থাপন হৈছে। ভাৰতৰ ৰাজস্থান ৰাজ্যৰ যোধপুৰ জিলাত স্থাপিত এই ভডলা ছ'লাৰ পাৰ্কখনৰ উৎপাদন ক্ষমতা ২২৪৫ মেগাৱাট অর্থাৎ ২.২৫ গিগাৱাট। ১৪,০০০ একৰ ভূমিত স্থাপিত এই ফার্মখনৰ স্থাপনত ১.৩ বিলিয়ন ডলাৰ অৰ্থাৎ ১৩০ কোটি টকা খৰচ হৈছিল। আনহাতে, বিশ্বৰ তৃতীয় বৃহৎ ছ'লাৰ পাৰ্কখনো ভাৰততে আছে। ২০১৯ চনত স্থাপিত এই পাভাগাদা ছ'লাৰ পাৰ্কখনৰ উৎপাদন ক্ষমতা ২০৫০ মেগাৱাট আৰু ই কৰ্ণাটকৰ টুমকুৰ জিলাত অৱস্থিত। সেইদৰে চীনত আছে বিশ্বৰ দ্বিতীয় আৰু পঞ্চম বৃহৎ ছ'লাৰ পার্ক। হাংঘী হাইড্র'পাৱাৰ হাইনান ছ'লাৰ পাৰ্কখনৰ উৎপাদন ক্ষমতা ২২০০ মেগাৱাট আৰু টেংগাৰ ডিজার্ট পাৰ্কৰ উৎপাদন ক্ষমতা ১৫৪৭ মেগাৱাট। ইফালে ইজিপ্তত আছে বিশ্বৰ চতুৰ্থখন বৃহৎ ছ'লাৰ পাৰ্ক। এই বেনবন ছ'লাৰ পাৰ্কৰ উৎপাদন ক্ষমতা হৈছে ১৬৫০ মেগাৱাট। আমাৰ অসমতো শেহতীয়াকৈ সৌৰশক্তি আহৰণত চৰকাৰে বিশেষভাৱে গুৰুত্ব দিয়া পৰিলক্ষিত হৈছে। অসম চৰকাৰে ২০২৯ চনৰ ভিতৰত ৩০০০ মেগাৱাট সৌৰশক্তি উৎপাদনৰ লক্ষ্য নির্ধাৰণ কৰাৰ কথা ইতিমধ্যে ঘোষণা কৰিছে। ইয়াৰ বাবে চৰকাৰে বিশেষ প্রকল্পও গ্রহণ কৰিছে। কেইবছৰমান পূর্বে মুখ্যমন্ত্রী ড° হিমন্ত বিশ্ব শর্মাই শিৱসাগৰ জিলাৰ আমগুৰিত ৭৫ মেগাৱাটৰ এটা সৌৰশক্তিৰ প্ৰকল্প উদ্বোধন কৰে। এন এল চি ইণ্ডিয়াৰ উদ্যোগত ৩৪০ একৰ ভূমিত স্থাপন কৰা এই ছ'লাৰ পাৰ্কখনেই অসমত প্ৰথম আৰু বৃহৎ হিচাপে বিবেচিত। এই প্রকল্পটো উদ্বোধন কৰাৰ দিনা মুখ্যমন্ত্রী হিমন্ত বিশ্ব শর্মাই ঘোষণা কৰিছিল যে অসম চৰকাৰে ডিমা হাছাও জিলাত ৫০০০ বিঘা ভূমি বিচাৰি উলিয়াইছে, য'ত এনেধৰণৰ ছ'লাৰ পাৰ্ক স্থাপন কৰিব পৰা যাব। আনহাতে, দুবছৰ পূৰ্বে জনতা ভৱনত মুখ্যমন্ত্রী ড° হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মাৰ উপস্থিতিত ছ'লাৰ পাৰ্ক স্থাপন সন্দৰ্ভত এছ জে ভি এনৰে এ পি ডি চি এলৰ বুজাবুজিৰ চুক্তি (MoU) সম্পন্ন হয়। সেই অনুসৰি অসমত ১০০০ মেগাৱাট উৎপাদনক্ষম ভাসমান সৌৰশক্তি প্রকল্প স্থাপনৰ লক্ষ্য লোৱা হৈছে। এই চুক্তি সম্পাদন কৰি মুখ্যমন্ত্ৰীয়ে অসমত আগন্তুক দিনত অসম চৰকাৰে ৪০০০ মেগাৱাট সৌৰশক্তি উৎপাদনৰ পদক্ষেপ গ্রহণ কৰিব বুলিও ঘোষণা কৰে। মুখ্যমন্ত্ৰীৰ এই ঘোষণাৰ সমানে যোৱা সময়ছোৱাত হাতে-কামেও কেতবোৰ ব্যৱস্থা লোৱা পৰিলক্ষিত হৈছে। 

উদাহৰণ স্বৰূপে, ২০২৪ চনৰ ১৬ জুনত ১২.৫৭ কোটি টকা ব্যয়সাপেক্ষে দিছপুৰৰ জনতা ভৱনত এক সৌৰশক্তি প্রকল্প উদ্বোধন কৰে মুখ্যমন্ত্রী ড° শৰ্মাই। ২৫ বছৰলৈ চলিবলগীয়া এই প্রকল্পটো মাত্র ৭৫ দিনত নির্মাণ সম্পূৰ্ণ কৰা হৈছে। তদুপৰি এই প্রকল্পটোৰ দ্বাৰা ২.৫ মেগাৱাট শক্তি উৎপাদনৰ লক্ষ্য লোৱা হৈছে। মুখ্যমন্ত্রীয়ে কোৱা মতে এই প্ৰকল্পৰ দ্বাৰা এতিয়াৰ পৰা মাহে বিদ্যুতৰ মাচুলৰ বাবত এ পি ডি চি এলক দিয়া ৩০ লাখ টকা ৰাহি হ'ব। সেইদৰে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে আৰম্ভ কৰা প্ৰধানমন্ত্ৰী সৌৰঘৰ আঁচনিও অসমত সন্তোষজনকভাৱে কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে। তথ্য মতে, এতিয়ালৈকে এই আঁচনিৰ অধীনত কেইবাশ লোকে নিজৰ নিজৰ ঘৰত সৌৰ পেনেল লগাইছে আৰু কেইবা লাখ লোকে ইয়াৰ বাবে আৱেদন কৰিছে। ৰাজ্যত সৌৰ শক্তিৰ ব্যৱস্থাপনা নিশ্চয়কৈ আশাপ্রদ। বিশেষকৈ বৃহৎ নদীবান্ধ তথা জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্পৰ ভয়াৱহতা, আতংক, ভাবুকিৰ মাজত এইধৰণৰ প্ৰকল্পই ৰাইজৰ মাজত আশাৰ সঞ্চাৰ কৰিছে। ৰাজ্যত বিদ্যুতৰ মুঠ উপভোক্তা হৈছে ৬০ লাখ। ইয়াৰে ১০ শতাংশয়ো যদি সৌৰশক্তিৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয়, তেতিয়া বাহিৰৰ পৰা বিদ্যুৎ নিকিনাকৈয়ে অসম পৰিচালিত হ'ব, অর্থাৎ শক্তি ক্ষেত্ৰত অসমৰ আত্মনির্ভৰশীলতা বৰ বেছি দূৰৈত নাথাকিব। অসমৰ ৰাইজে বিচাৰে চৰকাৰে পাৰ্যমানে ছ'লাৰ ফাৰ্ম স্থাপনত অধিক গুৰুত্ব দিয়ক আৰু নদীবান্ধসমূহ একেবাৰেই বন্ধ কৰক।

Share This